شب آرزو ها

شامگاه 21 امرداد به همراه کاروان رصدگران آسمانِ انجمن نجوم نیشابور (کانون حکیم عمر خیام نیشابوری) برای تماشای شهاب باران برساوشی ¹ راهی روستای حصارسرخ، در جنوب نیشابور شدم. ساعتی پیش از غروب، به رصدگاه خود، بین این روستا و روستای پاباز رسیدیم.

با غروب آفتاب و تاریک شدن آسمان، درحالی که ستاره ها یک یک آشکار می شدند، سر و کله نخستین شهاب ها پیدا شد و فریاد شادی را از گروه بلند نمود. هرچند ماه هنوز در آسمان بود و اجازه خودنمایی شهاب های کم نور بسیاری را نمی داد؛ با این حال مهتابش، منظره آرام و  چشم نوازی از طبیعت پیرامونمان آشکار می ساخت.

تا غروب ماه در بامدادان، به تمرین رصد و آموزش مهمانان و همراهان گروه پرداختیم. دور هم شام خوردیم، پس از آن گروهی که وظیفه رصد بارش را به عهده داشتند در جایگاه خود قرار گرفته و به ثبت شهاب ها پرداختند.

من نیز در گوشه ای به همراه بهترین دوستانم  ساعت ها آسمان را تماشا کردم (و چون کودکان، هر شهاب، آرزویی)

پنجمین سالی بود که در چنین شبی چشم انتظار شهاب های برساوشی بودم و چهارمین سالی که به همراه دوستان خود، مشتاقان آسمان، به تماشای این رویداد بی نظیر می رفتم.

سپاس از مرتضی حسینی، ایمان خماریان (مدیران برنامه) و احمد حصاری (میزبانمان در روستای حصار سرخ). و البته دوستانی که به شوقِ همنشینی شان در زیر آسمان، همسفر گروه شدم؛ با هم شهاب ها دیدیم و  با هر یک آرزو ها کردیم.

---

<1>  نیمه شب 25 تیر ماه 1241 (16 ژوییه 1862) لوییز سویفت (Lewis Swift ستاره شناس آمریکایی، کاشف ده ها دنباله دار و صد ها میغواره -سحابی-، یکی از اندک ستاره شناسانی که موفق به دو بار دیدن دنباله دار هالی شده) جرمی ناشناس را به عنوان دنباله دار در آسمان ثبت نمود. تاتل (Horace Parnell Tuttle، ستاره شناس آمریکایی و کاشف ده ها دنباله دار و سیارک) نیز سه شب بعد  موفق به دیدن آن شد. دنباله داری دوره ای که بعد ها سویفت-تاتل (109P/Swift-Tuttle) نام گرفت.

این دنباله دار 31.2 کیلومتری، مداری بیضی گونِ چنان کشیده دارد که در نزدیک ترین فاصله، به اندازه زمین و در دورترین فاصله به اندازه پلوتو از خورشید دور می شود. سویفت-تاتل هر 113.28 سال یکبار خورشید را می گردد. آخرین بار 20 آبان 1371 به نزدیک ترین فاصله اش از خورشید رسید و دگر بار 21 تیر ماه 1505 به این نقطه می رسد.

هر بار که این دنباله دار به خورشید نزدیک می شود، در مسیر خود انبوهی از ذرات غبار را بر جای می گذارد.

آنچه این خرد سنگ آسمانی را مشهور نموده تلاقی مدار آن با مدار زمین است. زمین هر سال در 21 امرداد به نقطه ی تلاقی مدارش با این دنباله دار می رسد. جایی که تلی از ذرات گرد و غبار برجای مانده از آخرین عبور سویفت-تاتل به انتظار زمین نشسته اند.

این ذرات از راستای ستارگانگاه برساوش (صورت فلکی پورزاوش- Perseus) به سمت زمین می آیند و سوختن آن ها در هواسپهر، باعث به وجود آمدن شهاب هایی می شوند که به برساوشی ها (Perseids) معروفند.

نگارنده:سعید آقائی

نکته قابل به ذکر اینکه این شهاب باران مقارن بود با سالروز تولد من.یعنی هر ساله اوج شهاب باران برساووشی سالروز میلاد من هست!پس سالروز میلادم،شهاب باران باد!

امین اسعدی

ماه گرفتگي 27 امرداد

مراحل كامل ماه گرفتگي بامداد يكشنبه ۲۷ امرداد در يك نگاه!

 

عبدالرحمن صوفی رازی کیست

 

   عبدالرحمن صوفی رازی کیست؟

این مطلبی بود که یکی از بازدیدکنندگان محترم درخواست کرده بودن که در وب قرار بگیرد

رشته علمی : ستاره شناسی و ریاضیات

عبدالرحمن صوفی رازی در۱۴ محرم سال ۲۹۱ هجری قمری در شهر ری متولد شد و در ۴۴ سالگی به سال ۳۵۵ هجری قمری جهت تحقیق درستاره شناسی به دینور رفت دو سال بعد برای تکمیل اطلاعات خود دراصفهان اقامت گزید . در دوران حکومت عضدالله دیلمی در فارس به سمت استادی ریاضی و نجوم انتخاب شد . درنیمه ی اول قرن چهارم در کاخ پادشاهان آل بویه رصدخانه ای موجود بود و صوفی درهمان جا مشغول مطالعات نجومی خودگشت . اوبا دانشمندان بزرگی دانشمندان بزرگی چون ابوسهل کوهی ،  کوهی ، صاغانی و ابوالوفا بوزجانی مشغول تحقیق بود.

صوفی درحدود ۶۱ سالگی به سال ۳۵۳ هجری قمری یکی از مهمترین کتاب های نجومی خود به نام "صورالکواکب" را تالیف کرد.

دانشمندان اروپایی نام این دانشمند بزرگ مسلمان را بر ۹ نقطه ی ماه نام گذاری کردن نام این دانشمند بزرگ به نام Azof درمدار ۲۲ درجه ی جنوبی و نصف النهار ۱۳ درجه ی کره ی ماه به ثبت رسیده است.

چند اکتشاف او عبارتند از :

۱. عبدالرحمن موفق شد درمجموع ۱۰۳۷ ستاره را با دقت رصد کند و محاسبه کرده و مشخصات دقیق آنها را به درجه و دقیقه و ثانیه معلوم کند.

۲. تهیه جدول برای صورفلکی همراه باذکر نام و مشخصات هریک ازآنها و مهمتر ازهمه جدولی رابرای میزان نورانیت ستارگان تهیه کرد.

۳. محاسبه ی تغییر رنگ ستارگان و ازجمله ستاره ی "الغول" سپس محاسبه ی زمان طولانی "سحابی های متغییر" و تحقیق کامل درسحابی " امراة المسلسله" یا آندرومدا

 

 منبع: کتاب دانشمندان بزرگ جهان

سیطره جهان هستی (قسمت دوم)

در این متن بحث جدیدی رو شروع نمی کنم.فقط اشکالاتی رو که در متن قبلی وجود داشت،بیشتر بررسی می کنم:

اول اینکه هر نظریه ای با پیشرفت علم می تونه اشتباه باشه و تا حالا نظریات کمی واقعا در حد یک واقعیت اعلام شدن.حتی نظریه نسبیت انیشتین رو عده ای رد می کنن!

در مورد نظریه دمبلی شکل بودن جهان هستی باید بگم من کاملا باهاش موافقم!از 2 جهت می شه به قضیه نگاه کرد.اول اینکه هسته اتم رو می تونیم ابتدای جهان در لحظه انفجار بزرگ فرض کرد.در اون لحظه غلظت جهان بسیار زیاد و حجمش کم بوده.بعد از اون لحظه کهکشان ها به اطراف پراکنده شدن و هر چه به اطراف می رفتن غلظتشون کمتر می شد.کهکشان ها چه با سرعت زیاد و چه با سرعت متغیر (شتاب ثابت) از هم دور بشن،چون در همه جهات حرکت می کردند (با فرض کروی بودن جهان)،می تونیم بگیم که در فاصله های دورتر غلظتشون کمتر می شد و می شه!در مورد شکل جهان بعدا مختصری صحبت می کنم.این از جهت اول.از نگاه دوم می تونیم کهکشان خودمون رو هسته اتم فرض کنیم.در این صورت هم،می شه گفت این نظریه درسته!طبق ثابت داپلر (که در متن پیش مختصر توضیحی در موردش دادم.ولی در انتها باز هم توضیح می دم.) اکثر کهکشان ها از ما دور می شوند.این طوری می شه گفت ما هسته هستیم!ولی خب در مورد همون تعداد کم کهکشانی که به ما نزدیک می شوند،این مورد درست نیست.البته باز هم شکل جهان هستی اهمیت پیدا می کنه!مختصری می گم تا پی ریزی بحث بعدی باشه!برای مثال ما در کهکشان راه شیری قرار داریم.اکثر کهکشان ها از ما دور می شن.حالا اگر در کهکشان آندرومدا باشیم،بقیه از ما دور می شن.پس به همین ترتیب در کهکشانی که باشیم،بقیه از ما دور می شن.یعنی اینکه جهان نمی تونه شکل ثابتی (برای مثال کره) داشته باشه!شاید شکل جهان شبه کره بتونه باشه!مگر اینکه کهکشانی وجود داشته باشه که بقیه کهکشان ها به اون نزدیک بشن!باز در این صورت هم نظریه ابر الکترونی نقض می شه و هم نسبیت انیشتین!و ما به دورانی خواهیم رسید که مثل انفجار بزرگ شویم.یعنی دوباره به یک نقطه جذب می شویم!البته جمله اخیر فرضیه ای است که هنوز بین دانشمندان قابل بحث هست.البته برای پایان جهان!پس شکل جهان واقعا مهم هست.اما این بحث باشه برای حل و فصل شدن موارد فعلی.فقط بهتون یک خبر خوش رو بدم:روز 1 شنبه با یک استاد ریاضی قرار ملاقات دارم.قصد دارم با ایشون در مورد شکل جهان هستی با توجه به فرضیات موجود، صحبتی داشته باشم.اگر هم بتونم با یک کارشناسی ارشد اختر فیزیک بحثی خوام داشت!!!

نظریه ثابت بودن مکا فقط تا اوایل قرن بیستم اعتبار داشت!چون بعد از اون 3 نظریه محکم نسبیت انیشتین،تاثیر داپلر و ابر الکترونی اون رو رد کرد!

امین اسعدی

14/10/86

مهلت ثبت نام در رقابت صوفی

مهلت ثبت نام در رقابت صوفی تا 24 مرداد تمدید شد

کمیته ملی برگزاری این رقابت به همه ی شرکت کنندگان اعلام کرد که فقط تا 24 مرداد ماه

 فرصت ثبت نام را دارند

رقابت صوفی شبی است به یاد ماندنی که رصدگران و دوستداران زیبایی های آسمان شب که کمی ماهرتر از بقیه هستند به دور هم جمع می شوند تا زیبایی های آسمان ، طبیعت فراموش شده را دوباره به یاد بیارند

رقابت صوفی با هدف تکریم و بزرگداشت مقام علمی عبدالرحمن صوفی رازی طراحی شده است که امسال دومین رقابت در سیستان بلوچستان و در شهریور ماه برگزار می شود
تمامی رصدگران ایرانی و غیر ایرانی در قالب 90 گروه که تعداد آن ها به 300 نفر رصدگر می رسد بایکدیگر رقابت می کنند

رصدگران در دوره های تلسکوپ و دوربین دوچشمی به صورت جدا گانه با یکدیگر رقابت می کنند
 علاقه مندان به ثبت نام در این رقابت می توانند به وبسایت شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران www.asiac.ir   مراجعه کنند

منبع : وبسایت شاخه اماتوری انجمن نجوم ایران

کسوف 11 امرداد

سلام

این یک عکس ترکیبی از خورشید گرفتگی دیروز (جمعه ۱۱ امرداد) هستش که دوست خوبم فرید رضوانیان تهیه کرده.

 

سیطره جهان هستی (قسمت نخست)

به نام سرآغاز هستی

من شاید در یک پوست گردو زندانی باشم و خودم را پادشاه فضای بی نهایت به حساب می آورم.

شکسپیر (نمایشنامه هملت)

منظور جمله بالا اینه که بشر از نظر فیزیکی بسیار محدود است و از نظر ذهن و رویا پردازی به بی نهایت می ره!سوالاتی از قبیل:«آیا جهان بی نهایت است یا فقط خیلی بزرگ هست؟»،«آیا جاودانه است یا عمری دراز دارد؟» در ذهن اکثریت بشر شکل گرفته است.

در چند سال اخیر پیشرفت های چشمگیری داشتیم.اما هنوز تصویر کاملی نداریم.اما چیزی که بدیهی هست اینه که فضا همواره بزرگ و بزرگ تر می شود.این نظریه با ابزارهای غول پیکری مانند تلسکوپ فضایی هابل تایید شده.کهکشان ها به طور تقریبا یکنواخت در فضا قرار دارند.اما اکثریت جامعه دانشمندان در این فکر هستند که غلظت کهکشان ها در فاصله های بسیار دور کم می شود.البته این تفکر می تونه به این خاطر باشه که ما نمی تونیم کهکشان های دور دست رو ببینیم!با همه این اوصاف دانشمندان طرح دمبلی شکل بودن سیطره گیتی رو ارائه دادن.یعنی جهان مانند یک دمبل می مونه که هر چه به اطراف می ره،احتمال وجود کهکشان کمتر می شه.جالب این که دقیقا مانند نظریه ابر الکترونی در علم شیمی هست!در اتم احتمال وجود الکترون هر چه به اطراف می ریم،کمتر می شه.البته طرح دمبلی شکل مختص اتم ذراتی هست که اوربیتال های S اون ها در حال پر شدن هست.می بینیم که جهان هستی چه در مقیاس میکروسکوپی و چه در جهان ماکروسکوپی دارای طرح یکتایی هست!

جهان در تقریبا در بعد مکان یکسان هست.ولی در بعد زمان در حال تغییر هست.این نظریه در اوایل قرن بیستم تایید شد.حالا بیایم این تغییر بعد زمان رو بیشتر بررسی کنیم:اگه قرار بود بعد زمان ثابت باشه، دیگه هیچ ستاره ای از بین نمی رفت و هیچ ستاره ای به دنیا نمی اومد،یعنی زمان بی نهایت بود!در این صورت فضا لحظه به لحظه گرم تر می شد و جالب اینکه در فضا همیشه نور بود.پس ما دیگه کلمه ای به نام شب نداشتیم و نمی تونستیم از آسمان شب لذت ببریم!چون سیاهچاله ای وجود نداشت که با جاذبه قدرتمندش بتونه نور ر و جذب کنه!این قضیه با نظریه فیلسوف (فکر کنم آلمانی) امانوئل کانت که اعتقاد داشت جهان همواره بوده،یک معما شده بود.اما برای بسیاری دیگه که عقیده داشتند جهان شبیه همین جهان امروزی فقط چند هزار سال قدیمی تر است،همخونی داشته.البته فکر کنم در دهه 1920 بود که هابل نظریات جنجالی خودشو اعلام کرد.اون کشف کرد که سحابی ها مجموعه ای از خورشید ما هستن که به خاطر فاصله بسیار دورشون،نور ضعیفی دارن که برای رسیدن به ما (نورشون) باید میلیاردها سال بگذره.پس آغاز جهان نمی تونه فقط چند هزار سال قبل باشه!اما هابل یک کشف عظیم تری هم داشت که می شه گفت جهان رو تکون داد!!!اینکه تقریبا تمام کهکشان ها از ما فرار می کنند!یعنی هر چه از ما دورتر باشند،تندتر فرار می کنند.یعنی در مقیاس بزرگ،هر کهکشانی در فرار از کهکشان های دیگه هست.پس جهان بزرگتر می شه!برای این نظریه باید تاثیر داپلر رو حتما توضیح بدم:تاثیر داپلر برای امواج صوت و نور قابل تعمیم هست.اگر کهکشان در فاصله ثابتی از زمین باقی بمونه،در قرارگاه استاندارد ضاهر می شه.اما اگر کهکشان از ما دور بشه،امواج دراز شده و یا کشیده ظاهر خواهند شد.اگر امواج به طرف ما بیان،پس امواج فشرده ظاهر می شن.هابل از این تاثیر،کمک گرفت.اینو حتما چند بار بخونین تا متوجه بشین.اگه باز هم نشدین،بگین تا توضیح بیشتری بدم.یادتون باشه این قضیه،در علم اختر فیزیک کاربرد زیادی داره.پس اگه متوجه نشدین،به هیچ وجه ناراحت نشین.هابل با استفاده از این تاثیر،روی کهکشان ها (به خصوص آندرومدا) تحقیق می کنه و با تجزیه تحلیل فراوان قانونی رو ثبت می کنه:تقریبا تمام کهکشان ها  از ما دور می شوند؛با سرعت V که متناسب فاصله آن ها R  از زمین هست.در نتیجه داریم:V=R*H.  H ثابت هابل نام داره و برابر با نسبت گسترش هست.

ما از طرفی با نظریه نسبیت عمومی مواجهیم.طبق این نظریه (که هنوز هم مخالفانی داره!) جهان با درجه حرارت و غلظت بی نهایت در یکتایی انجار بزرگ شروع شد که بهش بیگ بنگ (Big Bang) می گن!به تدریج حرارت اون کاهش پیدا کرد.در یک صدم ثانیه بعد از انفجار حرارت به 100 میلیارد درجه می رسه و جهان بیشتر با فوتون ها و الکترون ها پر شده بود (خودم دلیل این رو نمی دونم!).3 دقیقه بعد جهان حدود 1 میلیارد درجه خنک تر می شه!این پیش بینی ها در حدود سال 1960 تا 65،وقتی که فیزیک دانان:زیاز و ویلسون پرتو زمینه مایکروویو هستی رو مشاهده کردن،تایید شد.(اگه کسی در مورد همین پاراگراف اطلاعات بیشتری داره،حتما بگه.).

بر می گردیم به بحث خودمون.فقط می خواستم موضوع بحث بعدی رو پیشنهاد بدم.چون بحث خوبی می تونه بشه!البته در ادامه نظریه انیشتین رو هم چاشنی قرار می دیم.

پروفسور هاوکینگ و همکارش پن روز تایید می کنن که جهان از یک انفجار بزرگ پدید می یاد و این همون دلیل اصلی تاریک بودن آسمان شب هست:زیرا هیچ ستاره ای نمی تونه بیش از 10 تا 15 میلیارد سال از زمان انفجار بزرگ عمر بکنه.البته بماند که شوروی و کمونیست عقیده داره که جهان آغازی نداره و منشا اون از حیطه علم خارجه و به متا فیزیک و مذهب مربوط می شه.اما نه ما کمونیست هستیم و نه می تونیم جلوی ذهن فعال خودمون رو بگیریم!می تونیم؟!

در صحبت هام اول اومدم نظر خودم و چیزی که الان مورد تایید دانشمندان هست رو گفتم.بعد اومدم اونو از زوایای مختلف تقریبا بررسی کردم.البته به زبان ساده.دیدیم که هنوز افرادی هستن که با حجیم شدن (اگر واژه درستی انتخاب کرده باشم!) جهان مخالف اند.اما واقعا تصور و درک بزرگ تر شدن گیتی سخته.

امین اسعدی

11/10/86

فضای بین ستاره ای

فضای بین ستاره ای

در این پست در مورد فضای بین ستاره ای و فعل و انفعالاتی که در این فضا ها وجود دارد می خواهم صحبت کنم
ستاره هنگامی متولد می شود که مواد و شرایط مناسب برای تشکیل آن فراهم شود حال اینکه چه واکنشهایی و چه شرایطی باید وجود داشته باشند تا ستارگان بزرگی و خرد بوجود بیایند؟
بطور کلی بخش وسیعی از ماده ی میان ستاره ای را گرد و غبار تشکیل می دهند که غالبا به شکل ابر هایی چگال هستند , هیدروژن فراوان ترین عنصر جهان است بیشترین بخش گاز میان ستاره ای را نیز تشکیل می دهد و آن را به سه شکل می توان یافت : اتمهای خنثی  ,  مولکول و اتمهای یونیزه

هیدروژن خنثی

با تلسکوپ های نوری رویت هیدروژن خنثی امکان پذیر نیست به همین دلیل سال ها مشاهده ی آن ممکن نبود تا اینکه در سال 1944 میلادی اختر شناس آلمانی به نام اچ سی وان دهولست با محاسبه نشان داد اتمهای هیدروژن می توانند امواج رادیویی به طول موج 21 سانتی از خود گسیل کنند .
محاسبات او نشان می داد  هنگامی که اگر الکترون به تراز انرژی بالاتری برود هنگام بازگشت به تراز انرژی پایین تر مقداری از انرژی خود را از دست می دهد به خاطر اینکه ساده و راحت ترین شیوه برای از دست دادن انرژی ساطع کردن آن به شکل نور است  ما نیز این نور را می توانیم دریافت کنیم
بعداز مدتی دانشمندان به ویژگی دیگری در اتم پی بردند که اسپین بود
الکترون و پروتون هم می توانند در یک سو بچرخند و هم در خلاف جهت هم ولی پایداری اتم در حالتی بیشتر است که راستای اسپین الکترون خلاف اسپین پروتون باشد از این رو اگر به دلایلی راستای اسپین هر دو در یک سو شود اتم نا پایدار شده و الکترون می خواهد راستای اسپین خود را عوض کند در این روند مقدار کمی انرؤی آزاد و گسیل می شود . به دلیل نا چیز بودن این انرژی طول موج آن بلند است .

هیدروژن مولکولی

یکی از مهمترین یافته های بشر در مورد فضای بین ستاره ای یافتن مولکول دوتایی هیدروژن بوده است
بین دو اتم هیدروژن  پیوند  ضعیف هیدروژنی برقرار است و این مولکول نمی تواند در ستارگان وجود داشته باشد زیرا  دمای زیاد  سبب شکسته شدن این پیوند و فاصله گرفتن اتم ها از هم می شود
نمود های مرئی طیف مولکول هیدروژن در بخش فرو سرخی طیف قرار دارند و در طول موجهایی است که جو  زمین به کلی از ورود آنها جلوگیری می کند از این رو آشکار سازی آنها توسط رصد خانه های زمینی به کلی امکان پذیر نیست .  تنها تلسکوپ های مستقر در فضا می توانند تمرکز هیدروژن بین ستاره ای را اندازه گیری کنند.نخستین آشکار سازی توسط ماهواره ی کپرنیک در سال 1972 انجام شد و معلوم شد در نواحی غبار آلود فضا تمرکز عظیمی از مولکولهای هیدروژن وجود دارد

هیدروژن بر انگیخته و یونییده

برخی از اتمهای هیدروژن درآنن    که چگالی هیدروژن خنثی بیشتر است تابشهای نوری گسیل می کنند معمولا این ابر های گازی داغ تر از محیط عمومی میان ستاره ای هستندزیرا میان آنها یک یا چند ستاره ی داغ وجود دارد
طبق قوانین تابش جسم سیاه ستارگان با دمای بالا بیشتر تابش خود را بصورت امواج پر انرژی و با طول موج کوتاه گسیل می کنند این تابش نیز عموما گازهای اطراف را گرم می کند و دمای آنها را تا 80000 کلوین بالا می برد اتمهای هیدروژن که در این حالت دمای بسیاری کسب کرده اند یونیده می شوند
وقتی اتم یونیده می شود ابن کار سبب گسیل شدن نور توسط اتم می شود زیرا در این حالت با پایین آمدن سطح انرژی اتم هنگام بازگشت به تراز پایین تر نور از اتم گسیل می شود .
این نور گسیل شده در محذوذه ی نور مرئی قابل رویت است و به همین دلیل بر روی سطح زمین می توان آن را به کمک تلسکوپ تفکیک کرد .

اختر شناسان بخش های قابل رویت نواحی گازی را نواحی H l l  و ابر های هیدروژن خنثی را H l  می نامند . گفتنی است که نواحی  H l l  حدود 15 سال نوری درازا و جرمی معادل چند صد برابر جرم خورشید را دارا می باشند .

راه اندازی سیستم GPS در ماه

 

   راه اندازی سیستم   GPS در ماه 

 تیم تحقیقاتی NASA و تعدادی از محققان دانشگاه اوهایو برای طراحی این سیستم با بودجه ای در حدود 2.1 میلیون دلار کار خود   را آغاز کردند 
 این سیستم شبیه سیستم ردیاب جی پی اس است که بر روی ماه نصب می شود و این سیستم ردیاب برای فضانوردانی که بر ماه فرود می آیند بسیار مفید و کارامد است
.
 
وقتي ناسا به ماه بازگردد كه بر اساس محاسبات آژانس فضايي اين هدف براي سال ‌٢٠٢٠ مشخص شده است، فضانوردان قادر نخواهند بود كه از يك سيستم ردياب جهاني جی پی اس براي پيدا كردن موقعيتشان نسبت به محيط اطراف استفاده كنند چرا كه كره ماه داراي ماهواره‌هايي براي ارسال سيگنال‌هاي جی پی اس نيست؛ لذا سيستم جديد براي كره ماه بر اساس سيگنال‌هايي از مجموعه‌اي از حسگرها شامل دستگاه‌هاي هدايت راديويي قمري، دوربين‌هاي استريو و حسگرهاي تصويربردار مداري فعاليت خواهد كرد

پژوهشگران در آمريكا تاكنون درباره رديابي از اكتشافات سياره سرخ چيزهاي زيادي آموخته‌اند.

با توجه به اين مزايا، فن‌آوري جديد متشكل از حسگرها، سيستمهاي ردياب، دوربين‌ها، پردازشگرهاي رايانه‌يي و پردازشگرهاي تصويري، سفر آينده به ماه را براي فضانوردان آسانتر خواهد كرد.
پژوهشگران كل اين سيستم را سيستم اطلاعاتي و جهت ياب فضايي اخترشناسان( قمري )يا«LASOIS»
 نامگذاري كرده‌اند.

کسوف

کسوف(خورشید گرفتگی)

در گرفتگی خورشید یا کسوف،کره ماه از جلوی خورشید عبور می کند و در نتیجه مانع رسیدن بخشی از پرتوهای آن به زمین می شود.

خورشيد گرفتگي، کسوف يا خورگرفت، وضعيتي است که کره ماه در ميان زمين و خورشيد قرار گرفته و خورشيد را از ديد ناظر زميني پنهان مي سازد. خورشيد گرفتگي ممکن است کامل و يا جزئي باشد. کسوف تنها در آغاز ماه نو و هنگامي حاصل مي شود که ماه نزديک يکي از دو گره مدارش باشد. ناظري که بر زمين قرار دارد، در هنگام خورشيدگرفتگي، قرص ماه را بر زمينه خورشيد مي بيند.

 اگر سايه ماه تمام قرص خورشيد را بپوشاند کسوف کلي است، و اگر تنها قسمتي از سطح خورشيد در تاريکي بماند کسوف جزئي است. چون فاصله ماه تا زمين متغيير است، بزرگي ظاهري آن، گاه چندان نيست که بتواند تمام قرص خورشيد را بپوشاند، در اينصورت ممکن است تنها قسمت مرکزي قرص خورشيد را بپوشاند، و حلقه اي نوراني بر گرداگرد خورشيد مرئي باشد. اين نوع کسوف را «کسوف حلقوي» مي نامند(زمانی رخ می دهد که ماه در دورترین فاصله نسبت به زمین واقع شده باشد).

«خورشيد گرفتگي» جزئي از همه نقاطي از زمين که در نيم سايه ماه واقع شده اند قابل مشاهده است. کسوف هاي کلي و حلقوي تنها در نقاطي قابل مشاهده است که در سايه ماه واقع شده باشند. کسوف هاي کلي از جالب ترين پديده هاي آسماني قابل مشاهده با چشم غيرمسلح است.

به محض آنکه تمام قرص خورشيد در سايه ماه پنهان شد، آسمان چنان تاريک مي شود که ستارگان آسمان را مي توان ديد و تاج و زبانه هاي خورشيد، که معمولا بعلت درخشندگي زياد خورشيد قابل مشاهده نيست، مرئي مي شود. حد اعلاي مدت کسوف 7دقيقه است، ولي مدت اغلب کسوف ها از اين مقدار کمتر است.

البته خورشید گرفتگی جزیی می تواند تا چند ساعت به طول انجامد و از سطح وسیعتری از زمین نیز قابل مشاهده باشد.

هرساله دست کم دو خورشید گرفتگی در بعضی از مکان های زمین دیده می شود.

اطلاعات حاصل از کسوف کلي بسيار مهم است و آن نظريه «جرم داشتن نور» است که اگر نور از کنار جرم بزرگي مانند خورشيد عبور کند منحرف مي شود.

                      .....................................................................................

زمان:جمعه 11 مرداد 1387

 

نوع کسوف(که می تواند به چهار شکل کلی، حلقوی، کلی-حلقوی و جزی باشد):خورشید گرفتگی كلي

 

شماره ی کسوف(كه در جداول ساروسي به رتبه‌ي گرفت فوق در جدول اشاره شده است. ساروس‌ها به طور متوسط ۷۰ تا اندكي بالاتر از ۸۰ گرفت را در خود جاي مي‌دهند. لذا به راحتي مي‌توان با استفاده از اين شماره‌ها به عمر ساروس مورد نظر پي برد) : 47

 

ساروس(ساروس دوره اي است به مدت 223ماه قمري، که دوره تکرار گرفت هاي مشابه است. به حساب کنوني اين مدت مطابق است با 18سال شمسي و 11روز و يک سوم روز(10روز و يک سوم روز، اگر در اين فاصله 5سال کبيسه باشد). بعنوان مثال کسوف 10ژوئيه 1972 نماينده بازگشت کسوف 30ژوئن1954 است. اين دو کسوف هر دو کلي و مدت آنها تقريبا مساوي است. «ساروس» را بابلي هاي قديم در نتيجه رصدهاي خود کشف کرده بودند و منجمين قديم براي پيشگويي «گرفت» ها از آن استفاده مي کردند):  126

 

درصد گرفتگی (به ميزان پوشش قطر خورشيد توسط قطر ماه گفته مي‌شود. در مخروط سايه اگر درصد گرفت بالاتر از ۱۰۰ باشد گرفت كلي، اگر مساوي ۱۰۰ باشد گرفت كلي- حلقوي و اگر پايين‌تر از ۱۰۰ باشد گرفت جزئي خواهد بود)  : 944/103 %

 

بیشینه ی کسوف(كه در مركز كسوف بر روي زمين رخ مي‌دهد. در زمان بيشينه سايه‌ي ماه كندترين سرعت را دارد و قطر زاويه‌اي ماه به بيشترين حد مي‌رسد) : 02 دقيقه و 27 ثانيه

 

مناطقی که در آنها گرفت رخ می دهد: شمال شرقي آمريكاي شمالي ، اروپا و آسيا

 

كلي: شمال كانادا ، گروئنلند ، سيبري ، چين و مركز اقيانوس آرام

 

                                  ...........................................................................

 

به یاد داشته باشید که هرگز به صورت مستقیم به خورشید نگاه نکنید. البته نباید به این دلیل ساده خود را از دیدن خورشیدگرفتگی محروم کنید. ساده‌ترین راه برای دیدن خورشید گرفتگی این است که از اتاق تاریک استفاده کنید. اتاق تاریک جعبه‌ای است که نور خورشید از یک روزنه کوچک وارد آن می‌شود و تصویر خورشید در سطح مقابل روزنه تشکیل می‌گردد

اگر می‌خواهید مستقیما خورشید‌گرفتگی را ببینید باید از فیلتر (صافی)‌ یا عینک‌های مخصوص رصد خورشید استفاده کنید. این‌ها را می‌توانید از فروشنده‌های لوازم نجومی تهیه کنید. صافی جوشکاری شماره ۱۴ یا دو صافی جوشکاری شماره ۷ (که روی هم قرار بگیرند) هم مناسبند. باید بدانید که حتی از پشت این فیلترها و عینک‌ها هم نباید بیش از چند ثانیه خورشید را نگاه کرد. همه انواع دیگر چیزهای که ممکن است بشنوید برای رصد خورشید خطرناکند، مثل شیشه‌های دودی، فیلم‌های سوخته عکاسی، فلاپی دیسک، و CD. این‌ها ممکن است از دید شما نور خورشید را بکاهند، اما طول موج‌های خطرناکی از آنها عبور می‌کند که به چشم صدمه می‌زنند. با تمام این احوال ساختن یک روزنه باریک برای تماشای یک خورشید گرفتگی نادر کار پردردسری نیست و ارزشش را دارد.

 

 

منابع:

سایت مجله نجوم

کتاب راهنمای ماهانه ی آسمان شب

www.hupaa.com

www.ebtekarnews.com

www.alzoha.blogfa.com

www.shadow-chasers.net

 

کدام یک درخشانترین است؟

مدعي عنوان درخشان‌ترين ستاره در کهکشان راه ‌شيري در انبوهي از غبار در هسته کهکشان کشف شد


به تازگي يک حباب ستاره‌يي درخشان به‌نام «ستاره‌ سحابي پيوني» به وسيله‌ي تلسکوپ فضايي «اسپيتزر» و ساير تلسکوپ‌هاي زميني کشف شده ‌است که نوري معادل 2/3 ميليون برابر نور خورشيد از خود ساطع مي‌کند

عنوان درخشانترین ستاره متعلق به ستاره «اتا کارینا» است که توان تابشی آن 4/7 میلیون برابر خورشید است
اما به اعتقاد منجمان بسیار مشکل است که بخواهیم یک مقدار عددی دقیق از روشنایی یا درخشندگی را به چنین ستاره ای نسبت دهیم.



به گفته‌ «ليديا اسکينووا» - محقق اصلي اين پژوهش - ستاره‌ تازه کشف شده که در قلب کهکشان راه شيري واقع شده، واقعا افسون کننده‌ و دلرباست و به نظر مي‌رسد، اين ستاره دومين ستاره درخشان شناخته شده در کهکشان ما باشد

دانشمندان قبلا نيز اطلاعاتي در مورد ستاره‌ي سحابي پيوني داشتند اما به دليل مخفي بودن آن در توده‌ا‌ي از غبار در هسته کهکشان، درخشندگي فوق‌العاده زياد اين ستاره تاکنون آشکار نشده بود

چشمان مادون قرمز اسپيتزر با قابليت نفوذ در غبار مي‌توانند مستقيما به قلب کهکشان راه‌شيري و به درون نواحي که با نور مرئي قابل مشاهده نيستد نگاه کنند. علاوه بر اسپيتزر، داده‌هاي مادون‌ قرمز تلسکوپ رصدخانه اروپاي جنوبي واقع در شيلي نيز نقش عمده‌اي در محاسبه ميزان درخشندگي اين ستاره داشت. درخشان‌ترين ستارگان، اغلب بزرگ‌ترين ستارگان نيز به شمار مي‌روند

اختر‌شناسان تخمين مي‌زنند که اين ستاره زندگي خود را با جرم بسيار زيادي در حدود 150 تا 200 برابر جرم خورشيد آغاز کرده باشد

چنين ستارگان پرجرمي بسيار نادر بوده و باعث تحير و سردرگمي منجمين مي‌شوند؛ زيرا با محدوديت‌ها و شرايط اوليه‌اي که براي تشکيل يک ستاره لازم است همخواني ندارند. نظريه‌هاي فعلي پيش‌بيني مي‌کنند چنانچه ستاره‌اي زندگي خود را با جرم بسيار زيادي آغاز کند نمي‌تواند خود را در همان وضعيت ثابت نگه دارد و بايستي به دو يا چند ستاره ديگر تجزيه شود. با اين حال ستاره تازه کشف شده نه تنها بسيار سنگين است، که ابعاد گسترده‌اي نيز دارد

به نوشته نجوم، اين ستاره غول‌پيکر آبي از نوع ستارگان ولف-رايت (Wolf-Rayet Star) است که قطري بيش از 100 برابر قطر خورشيد دارد؛ يعني چنان‌چه آن را جايگزين خورشيد در منظومه‌ شمسي کنيم، تا نزديکي مدار عطارد پيش خواهد آمد

ستارگان ولف-رايت، دسته‌اي از ستارگان هستند که دماي سطحي‌ آنها بين 20 تا 50 هزار درجه کلوين بوده و به خاطر قرار گرفتن در ابرهاي وسيعي از گاز در طيف آنها خطوط طيف گسيلي مشاهده مي‌شود

چنيني ستارگاني گاهي در مرکز سحابي‌هاي سياره‌يي که هنوز در حال شکل‌گيري هستند يافت مي‌شوند.