چکیده وبگاه های نجومی-فضایی ایران

به نام سرآغاز هستی

من شاید در یک پوست گردو زندانی باشم و خودم را پادشاه فضای بی نهایت به حساب می آورم.

شکسپیر (نمایشنامه هملت)

منظور جمله بالا اینه که بشر از نظر فیزیکی بسیار محدود است و از نظر ذهن و رویا پردازی به بی نهایت می ره!سوالاتی از قبیل:«آیا جهان بی نهایت است یا فقط خیلی بزرگ هست؟»،«آیا جاودانه است یا عمری دراز دارد؟» در ذهن اکثریت بشر شکل گرفته است.

در چند سال اخیر پیشرفت های چشمگیری داشتیم.اما هنوز تصویر کاملی نداریم.اما چیزی که بدیهی هست اینه که فضا همواره بزرگ و بزرگ تر می شود.این نظریه با ابزارهای غول پیکری مانند تلسکوپ فضایی هابل تایید شده.کهکشان ها به طور تقریبا یکنواخت در فضا قرار دارند.اما اکثریت جامعه دانشمندان در این فکر هستند که غلظت کهکشان ها در فاصله های بسیار دور کم می شود.البته این تفکر می تونه به این خاطر باشه که ما نمی تونیم کهکشان های دور دست رو ببینیم!با همه این اوصاف دانشمندان طرح دمبلی شکل بودن سیطره گیتی رو ارائه دادن.یعنی جهان مانند یک دمبل می مونه که هر چه به اطراف می ره،احتمال وجود کهکشان کمتر می شه.جالب این که دقیقا مانند نظریه ابر الکترونی در علم شیمی هست!در اتم احتمال وجود الکترون هر چه به اطراف می ریم،کمتر می شه.البته طرح دمبلی شکل مختص اتم ذراتی هست که اوربیتال های S اون ها در حال پر شدن هست.می بینیم که جهان هستی چه در مقیاس میکروسکوپی و چه در جهان ماکروسکوپی دارای طرح یکتایی هست!

جهان در تقریبا در بعد مکان یکسان هست.ولی در بعد زمان در حال تغییر هست.این نظریه در اوایل قرن بیستم تایید شد.حالا بیایم این تغییر بعد زمان رو بیشتر بررسی کنیم:اگه قرار بود بعد زمان ثابت باشه، دیگه هیچ ستاره ای از بین نمی رفت و هیچ ستاره ای به دنیا نمی اومد،یعنی زمان بی نهایت بود!در این صورت فضا لحظه به لحظه گرم تر می شد و جالب اینکه در فضا همیشه نور بود.پس ما دیگه کلمه ای به نام شب نداشتیم و نمی تونستیم از آسمان شب لذت ببریم!چون سیاهچاله ای وجود نداشت که با جاذبه قدرتمندش بتونه نور ر و جذب کنه!این قضیه با نظریه فیلسوف (فکر کنم آلمانی) امانوئل کانت که اعتقاد داشت جهان همواره بوده،یک معما شده بود.اما برای بسیاری دیگه که عقیده داشتند جهان شبیه همین جهان امروزی فقط چند هزار سال قدیمی تر است،همخونی داشته.البته فکر کنم در دهه 1920 بود که هابل نظریات جنجالی خودشو اعلام کرد.اون کشف کرد که سحابی ها مجموعه ای از خورشید ما هستن که به خاطر فاصله بسیار دورشون،نور ضعیفی دارن که برای رسیدن به ما (نورشون) باید میلیاردها سال بگذره.پس آغاز جهان نمی تونه فقط چند هزار سال قبل باشه!اما هابل یک کشف عظیم تری هم داشت که می شه گفت جهان رو تکون داد!!!اینکه تقریبا تمام کهکشان ها از ما فرار می کنند!یعنی هر چه از ما دورتر باشند،تندتر فرار می کنند.یعنی در مقیاس بزرگ،هر کهکشانی در فرار از کهکشان های دیگه هست.پس جهان بزرگتر می شه!برای این نظریه باید تاثیر داپلر رو حتما توضیح بدم:تاثیر داپلر برای امواج صوت و نور قابل تعمیم هست.اگر کهکشان در فاصله ثابتی از زمین باقی بمونه،در قرارگاه استاندارد ضاهر می شه.اما اگر کهکشان از ما دور بشه،امواج دراز شده و یا کشیده ظاهر خواهند شد.اگر امواج به طرف ما بیان،پس امواج فشرده ظاهر می شن.هابل از این تاثیر،کمک گرفت.اینو حتما چند بار بخونین تا متوجه بشین.اگه باز هم نشدین،بگین تا توضیح بیشتری بدم.یادتون باشه این قضیه،در علم اختر فیزیک کاربرد زیادی داره.پس اگه متوجه نشدین،به هیچ وجه ناراحت نشین.هابل با استفاده از این تاثیر،روی کهکشان ها (به خصوص آندرومدا) تحقیق می کنه و با تجزیه تحلیل فراوان قانونی رو ثبت می کنه:تقریبا تمام کهکشان ها  از ما دور می شوند؛با سرعت V که متناسب فاصله آن ها R  از زمین هست.در نتیجه داریم:V=R*H.  H ثابت هابل نام داره و برابر با نسبت گسترش هست.

ما از طرفی با نظریه نسبیت عمومی مواجهیم.طبق این نظریه (که هنوز هم مخالفانی داره!) جهان با درجه حرارت و غلظت بی نهایت در یکتایی انجار بزرگ شروع شد که بهش بیگ بنگ (Big Bang) می گن!به تدریج حرارت اون کاهش پیدا کرد.در یک صدم ثانیه بعد از انفجار حرارت به 100 میلیارد درجه می رسه و جهان بیشتر با فوتون ها و الکترون ها پر شده بود (خودم دلیل این رو نمی دونم!).3 دقیقه بعد جهان حدود 1 میلیارد درجه خنک تر می شه!این پیش بینی ها در حدود سال 1960 تا 65،وقتی که فیزیک دانان:زیاز و ویلسون پرتو زمینه مایکروویو هستی رو مشاهده کردن،تایید شد.(اگه کسی در مورد همین پاراگراف اطلاعات بیشتری داره،حتما بگه.).

بر می گردیم به بحث خودمون.فقط می خواستم موضوع بحث بعدی رو پیشنهاد بدم.چون بحث خوبی می تونه بشه!البته در ادامه نظریه انیشتین رو هم چاشنی قرار می دیم.

پروفسور هاوکینگ و همکارش پن روز تایید می کنن که جهان از یک انفجار بزرگ پدید می یاد و این همون دلیل اصلی تاریک بودن آسمان شب هست:زیرا هیچ ستاره ای نمی تونه بیش از 10 تا 15 میلیارد سال از زمان انفجار بزرگ عمر بکنه.البته بماند که شوروی و کمونیست عقیده داره که جهان آغازی نداره و منشا اون از حیطه علم خارجه و به متا فیزیک و مذهب مربوط می شه.اما نه ما کمونیست هستیم و نه می تونیم جلوی ذهن فعال خودمون رو بگیریم!می تونیم؟!

در صحبت هام اول اومدم نظر خودم و چیزی که الان مورد تایید دانشمندان هست رو گفتم.بعد اومدم اونو از زوایای مختلف تقریبا بررسی کردم.البته به زبان ساده.دیدیم که هنوز افرادی هستن که با حجیم شدن (اگر واژه درستی انتخاب کرده باشم!) جهان مخالف اند.اما واقعا تصور و درک بزرگ تر شدن گیتی سخته.

امین اسعدی

11/10/86