سوسك كيهاني
گرسنگي، با ابهت قدم زدن، مورد حمله قرار گرفتن و مسموم شدن. اين فقط زندگي روتين يك سوسك خانگي دريك روز است! آسيبي كه آنها مي توانند برسانند باورنكردني است.
اما منجمين چيزي سخت جان تر از سوسك پيدا كرده اند: هيدرو كربن هاي آروماتيك چند حلقه اي (PAH). آنهاد حتي مي توانند از يك ابر نو اختر جان سالم به در ببرند.
PAH ها تركيبات حلقه اي شكل از هيدروژن و كربن هستند. آنها تقريبا به اندازه ي سوسك مورد علاقه ي ما اند!!! PAH ها آلاينده هاي آلي بسيار شايعي هستند كه در اگزوز ماشين و دود سيگار پيدا مي شوند. 7 تا از PAH ها جزء عوامل سرطانزا طبقه بندي شده اند.
مدل گلوله-ميله ي نفتالين PAH كه در قرص هاي ضد بيد استفاده ميشود.
داستان 3000 سال پيش، وقتي يك ستاره ي پر جرم در ابر ماژلاني بزرگ منفجر شد. از بسياري جنبه ها اين انفجار يك انفجار ابر نو اختري بوده است كه در فقط چند دقيقه چنان انرژي اي را آزاد كرد كه خورشيد ما در 10 ميليارد سال توليد مي كند. گاز داغ و تشعشعات مرگبار درون منظومه هاي ستاره اي نزديك به آن به شدت مي وزيدند در حالي كه ستاره ي مذكور تقريبا كاملا نابود شده بود.
پوسته ي در حال گسترش اين ابر نو اختر كه "N132D" ناميده مي شود بعد از اين همه سال از زمين قابل مشاهده است. N132D سال پيش با استفاده از تلسكوپ فضايي اسپيتزر اسكن شد. اسپيتزر يك تلسكوپ فروسرخ است كه به طيف سنج هايي حساس به انتشار PAH ها مجهز شده. با يك نگاه به N132D ، PAH ها اطراف پوسته ي در حال گسترش اين ابر نو اختر آشكار شدند. به نظر مي آيد آنها با موجي از گاز 8 ميليون درجه اي جاروب مي شوند. اين ممكن است به مولكول ها صدمه بزند ولي بسياري از PAH ها نجات ميابند.
منجمان از مدت ها پيش مي دانستند كه PAH ها نه تنها روي زمين، كه در فضا هم فراوانند و در غبار دنباله دار ها، شهاب ها و بسياري از ابرهاي سرد ميان-ستاره اي پيدا مي شوند. ولي كه مي دانست آنها اينقدر سخت جانند؟ اين اولين سندي است كه مي گويد آنها مي توانند از انفجارابر نو اختر جان سالم به در ببرند.
جان سختي آنها مي تواند به زندگي روي زمين مربوط باشد. منجمان بسياري مطمئنند كه يك انفجار ابرنو اختري، در گوشه اي از كهكشان راه شيري كه ما در آن هستيم، در زمان شكل گيري اين كهكشان رخ داده است. در يكي از نظريه هاي مر بوط به منشا زندگي، گفته مي شود كه PAH ها نجات يافتند و راه خود را به سياره ي ما پيدا كردند. توده هاي اين هيدروكربن ها در آب دريا هاي نخستين شكل گرفتند و چهارچوبي براي تشكيل نوكلئيك اسيدهايي را فراهم كردند كه ساختاري يكسان با RNA و DNA داشتند.
نظريه ي هيجان انگيز و نويد دهنده ايست، اما هنوز براي اظهار نظر قطعي در باره ي درست و غلط بودن آن نياز به شواهد بيشتر داريم. اين شواهد مي توانند با دوره ي جديد مشاهدات تلسكوپ اسپيتزر فراهم شوند.
منبع: science.nasa.gov
این وبلاگ زیر نظر گروه ستاره شناسی سپهر نیلگون و به یاری آقای کارن مولاوردی خانی فعالیت می کند.از مشتاقان به علم نجوم و فضا خواهشمندیم در صورت تمایل به همکاری،با ایمیل وبلاگ ارتباط برقرار کنند.